Ponownie wykorzystując wiedzę Pana Rafała T. Prinke przedstawiam tabelę hierarchii społecznej dawnej Polski.
Grupa | Podgrupa | XVI – XVII w. | XVIII – XIX w. | Określenie |
szlachcic
|
magnat, możnowładca | wielmożny (magnificus) | jaśnie wielmożny (illustri-ssimus ac magnificus) | właściciel miasta i/lub kilku wsi |
posesjonat | urodzony (generosus) | wielmożny (magnificus) | właściciel przynaj-mniej jednej wsi | |
szlachcic zagrodowy, „szarak” | szlachetny (nobilis) | urodzony (generosus) | właściciel części wsi, uprawiający własną ziemię | |
„gołota” | szlachetny (nobilis) | urodzony (generosus) | wykonujący prace dla innych | |
mieszczanin
|
patrycjusz (patrician) | godny (spectabilis) | szlachetny (nobilis) | bogaty kupiec, wła-ściciel kilku domów |
obywatel (civis) | zacny (honoratus) | godny (spectabilis) | właściciel jednego domu, żyjący w granicach grodu | |
rzemieślnik cechowy | sławetny (famatus, famosus) | sławetny (famatus, famosus) | członek cechu, żyjący w granicach grodu | |
plebeusz (plebean) | opatrzny (providus, circumspectus) | sławetny (famatus, famosus) | biedny rzemieślnik pracujący w warsztacie majstra | |
podmieszczanin | uczciwy (honestus) | uczciwy (honestus) | żyjący poza grodem | |
partacz | uczciwy (honestus) | uczciwy (honestus) | rzemieślnik wiejski | |
chłop
|
kmieć (cmetho) | pracowity (laboriosus) | pracowity (laboriosus) | uprawiający 1 łan ziemi |
półkmieć ( semi-cmetho) | pracowity (laboriosus) | pracowity (laboriosus) | uprawiający 1/2 łanu ziemi | |
zagrodnik (hortulanus) | pracowity (laboriosus) | pracowity (laboriosus) | uprawiający skrawek ziemi przy gospodarstwie | |
chałupnik | pracowity (laboriosus) | pracowity (laboriosus) | mieszkający w własnej chałupie i pracujący u innych chłopów | |
komornik, kątnik (inquilinus, famulus) | pracowity (laboriosus) | pracowity (laboriosus) | mieszkający i pracujący u innych chłopów |